همینگوی هنگام نوشتن می ایستد! این ازعادت های اولیه او بوده است. وی در ابتدا هر پروژه ای را با مداد می نویسد. اتاق با وجود همه بی نظمی هایی که در نگاه اول به چشم می آید…
گفت وگوی پاریس ریویو با ارنست همینگوی
نویسنده کتاب های «وداع با اسلحه» و «پیرمرد و دریا» اعتقاد دارد هر زمان مردم انسان را تنها بگذارند و مزاحمش نشوند، می توان نوشت، اما بهترین نوشته ها زمانی نوشته می شوند که نویسنده عاشق باشد.
ارنست همینگوی در ۲۱ ژوئیه ۱۸۹۸ در اوک پارک (Oak Park) ایالت ایلینویز متولّد شد. پدرش «کلارنس» یک پزشک و مادرش «گریس» معلّم پیانو و آواز بود. پس از اتمام دورۀ دبیرستان، در سال ۱۹۱۷ برای مدّتی در کانزاس سیتی به عنوان گزارشگر گاهنامهٔ استار مشغول به کار شد.
در جنگ جهانی اول او داوطلب خدمت در ارتش شد امّا ضعف بینایی او را از این کار بازداشت در عوض به عنوان رانندهٔ آمبولانس صلیب سرخ در نزدیکی جبهه ایتالیا به خدمت گرفته شد. در ۸ ژوئیه ۱۹۱۸ مجروح و برای ماه ها در بیمارستان بستری شد. سبک ویژۀ همینگوی در نوشتن، او را نویسنده ای بی همتا و بسیار تأثیرگذار کرده بود. در سال ۱۹۲۵ نخستین رشته داستان های کوتاهش، «در زمانهٔ ما»، منتشر شد که به خوبی گویای سبک خاصّ نویسندگی او بود. ازکتاب هایش می توان به «مردان بدون زنان، وداع با اسلحه، تپه های سبز آفریقا، زنگ ها برای که به صدا در می آیند و پیرمرد و دریا» اشاره کرد.
همینگوی در دوم جولای ۱۹۶۱ در «Ketchum» واقع در ایالت آیداهو هنگامی که تفنگ شکاری خود را پاک می کرد اشتباهاً هدف گلوله خود قرار گرفت و با مرگش درخشان ترین چهره ادبیات قرن بیستم آمریکا ناپدید شد. این مصاحبه در زمان حیات وی انجام شده است.
ارنست همینگوی در اتاق خواب خانه اش در هایانا، در حومه سان فرانسیسکو می نویسد. اتاق خواب در طبقه همکف است و با سالن اصلی خانه در ارتباط است. اتاق بزرگ و آقتاب گیری است و نورخورشید از طریق پنجره های جنوبی و شرقی بر دیوار سفید اتاق و زمین فرش شده با سرامیک های زرد می تابد.
همینگوی هنگام نوشتن می ایستد! این ازعادت های اولیه او بوده است. وی در ابتدا هر پروژه ای را با مداد می نویسد. اتاق با وجود همه بی نظمی هایی که در نگاه اول به چشم می آید، نشان دهنده وسواس صاحب اتاق است که اساساً تمیز است اما طاقت دور ریختن هیچ چیزی را ندارد. به خصوص چیزهایی که نسبت به آنها دلبستگی عاطفی دارد. همینگوی صبح زود از خواب بیدار می شود و با تمرکزی تمام به نوشتن مشغول می شود. زمانی که کارش خوب پیش می رود به شدت عرق می کند. تاظهر به نوشتن ادامه می دهد و سپس خانه را به سمت استخر ترک می کند؛ جایی که در آن روزانه حدود نیم مایل شنا می کند.
می توانید کمی از فرآیند نوشتن تان بگویید؟ چه وقت هایی کار می کنید؟ آیا برنامه مشخصی دارید؟
وقتی روی کتاب یا داستانی کار می کنم هر صبح به محض طلوع آفتاب نوشتن را آغاز می کنم. هیچ کسی نیست که مزاحم آدم شود و هوا ملایم و خنک است، سر کار می آیید و با نوشتن گرم می شوید. آن چه را نوشته اید می خوانید، می دانید پس از آن چه رخ می دهد و از آن جا ادامه می دهید. تا زمانی که از قریحه تان باقی باشد می نویسید و می دانید چه چیز بعدا رخ می دهد، مکث می کنید و تلاش می کنید تا روز بعد که دوباره سراغ داستان می روید، آن را زندگی کنید. ۶ صبح شروع کرده اید و ممکن است تا ظهر و یا قبل از آن درگیر باشید. وقتی از نوشتن دست می کشید همانقدر که خالی هستید، سرشارید. هیچ چیز نمی تواند شما را آزار دهد.
آیا ثبات احساسی برای خوب نوشتن لازم است؟ یک بار به من گفتید که تنها زمانی می توانید خوب بنویسید که عاشق باشید. آیا می توانید این را بیشتر توضیح دهید؟
چه سؤالی! اما برای تلاشتان باید نمره خوبی بهتان داد! هر زمانی که مردم انسان را تنها بگذارند و مزاحمش نشوند، می توان نوشت. اما بهترین نوشته ها زمانی نوشته می شوند که عاشق باشید.
امنیت مالی چطور؟ آیا این مسئله ممکن است برای خوب نوشتن ضرری داشته باشد؟
اگر زندگی را درست به اندازه کار دوست داشته باشید، جهت پایداری در برابر وسوسه ها باید شخصیت قوی تری داشته باشید. زمانی که نوشتن تنها دغدغه و بزرگترین لذت زندگی تان شود، آن گاه تنها مرگ می تواند جلوی آن را بگیرد. اضطراب، توانایی نوشتن را از شما می گیرد. بیماری از آن جهت بد است که اضطراب ایجاد می کند و اضطراب ناخودآگاه شما را هدف قرار می دهد و داشته های شما را از بین می برد.
آیا دقیقا آن لحظه ای را که تصمیم گرفتید نویسنده شوید به یاد دارید؟
نه! من همیشه می خواستم نویسنده شوم.
در نظر شما بهترین تمرین ذهنی برای کسی که می خواهد نویسنده شود، چیست؟
راستش بهتر است برود بیرون و خودش را دار بزند. یا این که باید بدون هیچ بخششی به دار زده شود تا مجبور شود با نهایت توان خویش و به بهترین صورت بنویسد. در این صورت برای شروع لااقل می تواند از این داستان دارزدن استفاده کند.
در پاریس قرن بیست، آیا هیچ «حس جمعی» با دیگر نویسنده ها و هنرمندان داشتید؟
نه، هیچ احساس جمعی یا گروهی وجود نداشت. ما برای یکدیگر احترام قائل بودیم، برخی همسن من بودند و برخی دیگر بزرگتر؛ گریس، پیکاسو، براک و برخی دیگر مانند جویس، ازرا و. . .
به نظر می رسد این سال های آخر از همراهی نویسنده ها دوری کرده اید. چرا؟
این بسیار پیچیده است. هرچقدر در نوشتن بیشتر پیش بروید، بیشتر تنها می شوید. بهترین و قدیمی ترین دوست هایتان می میرند. باقی به جایی دور می روند. به ندرت آنها را می بینید، اما می نویسیدو درست مثل روزهای قدیمی که با یکدیگر در کافه بوده اید، رابطه مشابهی را با یکدیگر برقرار می کنید. با یکدیگر کمیک و گاهی هم نامه های شادمانه و شوخ طبعی را رد و بدل می کنید و این درست به خوبی گفت و گو کردن است. اما بیشتر تنها هستید و این شیوه ای است که باید با آن کار کنید. زمانی که برای کار کردن دارید روز به روز کمتر می شود و اگر آن را از دست دهید حس خواهید کرد گناهی مرتکب شده اید که در آن بخششی نیست.
چه کسانی را پیشگامان ادبی خویش می دانید؛ افرادی که از آنها بیشترین درس را گرفته اید؟
مارک تواین، فلوبرت، استانداب، باخ، تولستوی، داستایوفسکی، چخوف، جان دون، شکسپیر، موتزارت، دانته، ویرژیل، گویا، سزان، ون گوگ، گوگن و. . . یک روز طول خواهد کشید تا از همه یاد کنم. پس از آن به نظر خواهد رسید که بیشتر دارم درباره موقعیتی که به دست نیاورده ام، اظهار فضل می کنم تا این که بخواهم آن هایی را به یاد بیاورم که بر زندگی و کار من تأثیر داشته اند. این یک سؤال قدیمی کلیشه شده نیست. این سؤال خوب اما جدی است و نیازمند یک بررسی هوشیارانه است. من از شاعران نام بردم یا با آنها شروع کردم، چراکه همانقدر که از نویسنده ها چگونه نوشتن را یاد گرفتم، از آنها نیز آموختم. می پرسید چگونه ممکن است؟ برای شرح دادن یک روز دیگر طول خواهد کشید. فکر می کنم آنچه فرد از آهنگ نویسان، و از مطالعه هارمونی و الحان می آموزد، واضح و روشن است.
آیا هرگز سازی نواخته اید؟
پیشتر ویولن سل می زدم. مادرم یک سال تمام مرا از مدرسه دور نگاه داشت تا موسیقی و لحن بیاموزم. فکر می کرد استعدادش را دارم اما من مطلقا بی استعداد بودم. ما موزیک سالنی می زدیم. یکی بود که ویولن می زد، خواهرم ویولن و مادرم هم پیانو می زد. و من بدتر از هرکسی روی زمین ویولن سل می زدم. البته آن سال که بیرون از مدرسه بودم کارهای دیگری هم می کردم.
آیا تصدیق می کنید که در رمان های شما نوعی سمبولیسم وجود دارد؟
فکر می کنم سمبل هایی وجود دارند، چراکه منتقدان همواره آن را می یابند. راستش را بخواهید دوست ندارم درباره آنها حرف بزنم و راجع به آنها از من بپرسند. خیلی سخت است که کتاب ها و داستان هایی بنویسی بی این که از تو بخواهند درباره آنها توضیحی دهی. این موضوع کار مفسران را هم کساد می کند. وقتی پنج یا شش یا چندین مفسر خوب می توانند با این کار به زندگی خود ادامه دهند، چرا من باید در کار آنها دخالت کنم؟ آنچه را من می نویسم برای لذت خود بخوانید! هرچیز دیگری که می یابید نتیجه آن چیزی است که خود به خواندن وارد کرده اید.
یادم می آید یک بار هشدار دادید که برای نویسنده خطرناک است که درباره یک کار در حال نوشتن سخن بگوید. چرا چنین فکر می کنید؟ تنها به این دلیل سؤال می کنم که برخی از نویسنده ها مانند تواین، تربر و وایلد، به نظر می رسید که نوشته هایشان را با آزمایش کردن روی شنوندگان پرداخت می کردند.
باور نمی کنم که تواین هرگز هاکلبری فین را روی شنوندگان امتحان کرده باشد! اگر چنین کرده بود، آنها احتمالا او را مجبور می کردند تا جاهای خوب را حذف کند و به جاهای بد اضافه کند! نزدیکان وایلد او را بیشتر یک سخنگوی خوب می شناختند تا یک نویسنده خوب! اگر تربر به همان خوبی که می نوشت، می توانست حرف بزند، قطعاً یکی از بهترین و دلپذیرترین سخنگویان تبدیل می شد.
آیا می توانید بگویید چه قدر در جهت گشایش و رشد این سبک متفاوتتان مطالعه و تلاش کردید؟
این یک سؤال طولانی و خسته کننده است. می توانم بگویم آنچه آماتورها سبک می نامند، معمولاً تنها نوعی قرابت در تلاش برای ساختن چیزی است که پیش از آن وجود نداشته است. تقریباً هیچ کلاسیکی به کلاسیک های پیشین شباهت ندارد. ابتدا مردم تنها این عجیب و غریب بودن را می بینند. آنها را نمی توان درک کرد. زمانی که آماتورها چنین می کنند، مردم نیز فکر می کنند که این قرابت ها و خام دستی ها نوعی سبک است و بسیاری از آن کپی می کنند. این مسئله البته باعث تاسف است.
کلیات یک داستان کوتاه در ذهن خودتان تا چه حد کامل است؟ آیا تم یا طرح کلی یا شخصیت ها در حین نوشتن تغییر می کنند؟
گاهی اوقات داستان را می دانم و گاهی اوقات حین نوشتن آن را می سازم و هیچ تصوری ندارم که انتهای آن چه خواهد شد. همه چیز حین نوشتن تغییر می کند. این همان چیزی است که موجب حرکت می شود و حرکت داستان را می سازد. برخی اوقات این جابجایی چنان آرام است که نمی توان جنبش آن را احساس کرد. اما همیشه تغییر و جابجایی وجود دارد.
آیا این مسئله برای رمان نیز یکسان است یا این که پیش از آغاز نوشتن همه طرح را کامل می کنید و سپس تا انتها به آن وفادار می مانید؟
برای رمان «زنگ ها برای که به صدا در می آیند؟» مشکلی داشتم که هر روز با آن سر می کردم. به طور کلی می دانستم چه چیز قرار است اتفاق بیفتد اما اتفاقات درون داستان را روزانه می ساختم.
آیا برای شما آسان است که از یک پروژه ادبی به سراغ پروژه دیگر بروید، یا زمانی که پروژه ای را شروع کردید تا انتهای آن پیش می روید؟
واقعیت این است که من کاری جدی را متوقف کرده ام تا به این سؤالات پاسخ دهم و این ثابت می کند که چنان احمقم که سزوار تنبیهم. و تنبیه هم می شوم! نگران نباشید!
آیا خود را در رقابت با دیگر نویسندگان می بینید؟
هرگز! همیشه سعی کردم تا بهتر از تعداد مشخصی از نویسندگان مرحوم بنویسم؛ آن هایی که درباره ارزششان مطمئن بودم. برای مدتی طولانی تلاش کرده ام تا بهترین چیزی را که می توان بنویسم. برخی اوقات هم شانس با من یار بود و چیزی بهتر از آن چه می توانستم نوشتم.
راجع به شخصیت ها صحبتی نکردیم. آیا شخصیت های کار شما بی هیچ استثنایی برگرفته از زندگی واقعی هستند؟
البته که چنین نیستند! برخی از زندگی عادی می آیند. اما بیشتر شخصیت ها را براساس دانش، درک و تجربه ای که از انسان ها به دست آورد ام، خلق کرده ام.
از بازخوانی نوشته هایتان لذت می برید- بدون این حس که می خواهید تغییراتی در آن ایجاد کنید؟
برخی اوقات آنها را می خوانم تا احساس بهتری پیدا کنم؛ وقت هایی که نوشتن دشوار است. و به یاد می آورم که نوشتن همیشه دشوار بوده است و این که گاهی اوقات چقدر برایم ناممکن بوده است.
آیا داستان ها را در حین فرآیند نوشتن نام گذاری می کنید؟
خیر! پس از اینکه کتاب را تمام کردم فهرستی از اسامی انتخاب می کنم! گاهی اوقات به صد عنوان هم می رسد. سپس یک یک آنها را حذف می کنم. گاهی اوقات هم همه شان حذف می شوند!